مشاوره روانشناسي نكات مرتبط با بلوغ دختران نوجوان

مي دانيم كه بلوغ جنسي و جسمي دختران نوجوان در بازه سني 10 الي 16 سال به وقوع مي پيوند. بنابراين نوجوان بايد قبل از رسيدن به اين دوران اطلاعات كافي در زمينه قاعدگي و اختلالات آن، رشد موها و اعضاي خود داشته باشد. اين راهنمايي مي تواند توسط والدين و يا طي جلسات مشاوره تلفني فردي و يا مشاوره رفتاري نوجوانان انجام شود.

والدين هرگز نبايد اين اجازه را به نوجوان ها بدهند كه با بلوغشان بدون آگاهي برخورد كنند و يا اطلاعات را از منابع نامعتبري دريافت كنند؛ به جاي آن مي توانند جلسات مشاوره نوجوان و يا مشاوره رفتاري نوجوانان را هماهنگ كنند تا فرزندشان از مشاوره براي نوجواني بهره مند شود.

مساله مهم ديگر در زمينه روانشناسي نوجوانان آن است كه والدين علاوه بر داشتن اطلاعات علمي و كافي، بايستي بتوانند آن اطلاعات را با لحني صريح و يا بدون ايجاد احساس عدم اعتماد به نفس و يا ايجاد حس تنفر، به فرزندشان منتقل كنند. 

مشاوره نوجوان تلفني در زمينه بلوغ زودرس

يكي از مهمترين مواردي كه در مشاوره براي نوجوان مطرح مي شود، آن است كه والدين بايد دقت كنند كه فرزندشان دچار بلوغ زودرس نشوند و همچنين رشدشان مختل نشود؛ همچنين در مشاوره نوجوان تلفني اين مسايل راحت تر قابل انتقال است كه به نوجوان اين اطلاعات را داد كه عوامل محيطي و نيز عامل وراثت چون وضعيت سلامت، موقعيت جغرافيايي، شرايط رواني، تغذيه و وزن در زمان آغاز سن بلوغ دخيل هستند.

مشاوره نوجوان در زمينه بلوغ پسران

در زمينه مشاوره نوجوان پسر مي توان گفت كه دوران بلوغ پسران با تغييرات مختلفي مانند: احتلام شبانه، رويش مو در سر و صورت، بزرگ شدن بيني و كلفت شدن صدا به همراه است. بسياري از خانواده ها اين مسايل را به دلايل فرهنگي و يا شرم و حياي دروني شان ناديده مي گيرند، و اين در حالي است كه بر اساس نتايج حاصل از مشاوره رفتاري نوجوانان، اين مساله معين شده كه در صورت ناديده گرفتن مسايل مذكور، نوجوان با خودش كلنجار مي رود و يا به دنبال وب سايت هاي نامناسبي جهت كسب اطلاعات مورد نيازش مي رود و اين بر اساس ماحصل مشاوره نوجوان، بسيار خطرناك ارزيابي شده است. براي جلوگيري از اين عامل ناهنجار، بهتر است كه والدين يا خود به صورت مستقيم و يا با استفاده از مشاوره تلفني فردي و يا از طريق مشاوره براي نوجوان حضوري اقدام كنند و مسائل آگاهي دهنده لازم را به نوجوانشان منتقل كنند. 

فرزند شاد

قبل از اين كه فرزندانمان را تربيت كنيم ابتدا بايد خودمان را پرورش دهيم و سپس آن را به فرزندان خودمان انتقال دهيم . دقت داشته باشيد كه آموزش رفتاري بيش ترين تأثير را بر روي فرزندانمان خواهد گذاشت تا آموزش هاي گفتاري . كودك عملكرد ما در زندگي را بهتر فرا مي گيرد تا اين كه بخواهيم با زبان به او توضيح دهيم .

كودكان ما آن چه را مي بينند انجام مي دهند بدون اين كه بدانند آن رفتار درست است يا نه . بنابراين آن چه كه محرز است اين است كه بچه هاي شاد و خوش بين صرف نظر از ساختار ژنتيكي شان از خانواده هاي شاد حاصل گشته اند . زيرا تحقيقات نشان داده است ژن ها انعطاف پذير مي باشند و مي توانند نسبت به محيط به صورت فعال يا غير فعال در بيايند بنابراين نحوه بينش و رفتار والدين مي تواند اين گرايش را مهار سازد .

اگر مي خواهيد كه كودكاني با حس خوب داشته باشيد اولين قدم اين است كه حس خوب را در كودكان خودتان به وجود آوريد و آن ها را تحسين كنيد و هر چند وقت يك بار آن ها را تأييد كنيد . البته تأييد بايد معطوف به تلاش كودك باشد نه به نتيجه ي كار او . با اين تأييد باور در كودك تان را رشد خواهيد داد . با اين كارتان به او نشان خواهيد داد كه نتيجه تمرين و تلاش هميشه مثبت است و با اين كار مي تواند به اهدافش دست يابد و آن چه كه داراي اهميت است پشتكار او در كارهايش مي باشد نه استعدادش .

والدين هميشه بايد هوشيار باشند تا زماني كه كودك شان نياز به تأييد دارد به سادگي از اين لحظات نگذرند و فرصت ها را دريابند . زيرا اين گونه مواقع بسيار حساس مي باشد . براي مثال بعضي مواقع انجام دادن مسئوليت هايي هر چند ناچيز به كودك داده مي شود درست است كه شايد ساده و كوچك به نظر برسد اما زماني كه با تحسين و تشويق والدين همراه گردد به كودك حس خوب و خوشايندي خواهد داد .

يكي از موارد ديگر كه بسيار حائز اهميت دارد محبت كردن بي حد و اندازه والدين به كودك مي باشد . يكي از بهترين راه هاي تأمين سلامت عاطفي پايدار فرزندان ، دريافت نمودن عشق بي پايان و بدون مرز از سمت پدر و مادر مي باشد با اين كار كودك براي هميشه در مقابل افسردگي واكسينه خواهد شد . البته اين محبت قلبي بايد به گونه اي ابراز شود كه كودك آن را به طور كامل درك كند و بفهمد . زماني كه والدين كودك را در آغوش مي كشند او را مي بوسند و نوازش مي كنند و در صورتي كه اين اعمال به صورت مستمر انجام گيرد سلامت رواني كودك تضمين خواهد شد .

چگونه كودك مان را تنبيه كنيم ؟

تصور والدين اين است كه احساس مي كنند فرزندان شان هميشه مي دانند كه آن ها او را دوست دارند و گاهي در درگيري هايي كه بين مان پيش مي آيد احساس مي كنيم كه تأثيري بر روي نخواهد گذاشت در صورتي كه اين گونه نيست . دقت داشته باشيد واژه هايي كه ما در هنگام عصبانيت آن ها را به كار مي بريم بيش ترين اثر را در ذهن فرزندانمان خواهد گذاشت . براي مثال واژه هايي هم چون چه قدر بي ادبي ، چه قدر شيطوني ، از دستت خسته شدم ، ديگه بچه من نيستي ، ديگه دوست ندارم و … اين كلمات در ذهن كودك باقي خواهد ماند و كودك آن ها را باور خواهد كرد .

سعي كنيد فرصت هايي را فراهم كنيد و با فرزندان تان به تنهايي به پارك يا فضاي سبزي برويد و يا با او به خريد برويد . اين گونه موقعيت ها هم براي كودك لذت بخش خواهد بود و هم اين كه كودك تجربه هاي شيريني را به دست خواهد آورد كه براي او بسيار آموزنده مي باشد . تا جايي كه امكان دارد نظر كودك تان را جويا شويد اين گونه لحظات مي تواند حس خوبي را در كودك شما به وجود آورد حتي اگر به قصد تفريح نباشد .

موضوع ديگري كه حائز اهميت است و مي توان به آن اشاره كرد اين است كه احساس امنيت در كودك مي تواند در ايجاد حس نشاط و آرامش وي بسيار تأثير بگذارد . اگر والدين روابط عاشقانه اي داشته باشند و رابطه ي عاطفي شان محكم باشد فضايي كه كودك در آن قرار دارد امن است . او درك خواهد كرد كه پدر و مادرش به دليل دوست داشتن هم ديگر به يك ديگر احترام مي گذارند و اين براي كودك بسيار ارزش مند مي باشد .

والدين مي توانند از مشاوران متخصص روانشناس كودك براي بهينه كردن روش هاي تربيتي كودك از طريق مشاوره حضوري و مشاوره غير حضوري مانند مشاوره تلفني استفاده كنند .

چگونه كودك را با شخصيت بار آوريم ؟

بسياري از والدين پيوسته مي پرسند رفتار مناسب با كودك بايد چگونه باشد تا شخصيت بطور مثبت در او رشد و نمو كند. در اينجا ما مواردي را كه الهام گرفته از احاديث ائمه طاهرين عليهم السلام و گفته هاي روان شناسان است. فهرست وار مطرح مي كنيم تا با اتكا به مكتب پربار اسلام در رشد صحيح شخصيت كودكان خود، توفيق حاصل كنيم. چه بايد كرد؟

احترام گذاري :

اساسي ترين و ثمربخش ترين راه براي رشد شخصيت كودك و برخورداري از استقلال فكري و اعتماد به نفس در زندگي احترام به اوست. كودك از وقتي به دنيا قدم مي گذارد، با اولين محيط اجتماعي يعني خانواده روبه رو مي شود. او بتدريج با اعضاي اين جامعه يعني پدر و مادر، برادر و خواهر آشنا مي شود.

اگر كودك از ابتدا احساس كند كه در اين محيط اجتماعي كوچك احترام افراد محفوظ است، توهين و تحقير و جسارت در كار نيست، بزرگ تر به كوچكتر و كوچكتر به بزرگتر احترام مي گذارد. كم كم علاوه بر اين كه اهميت احترام گذاري را درك مي كند، خود به خود انساني محترم و با شخصيت نيز بار خواهد آمد.

اگر مي خواهيد فرزندان به شما توهين نكند، بايد شما نيز به او توهين نكنيد. متاسفانه بسياري از پدران و مادران از اين نكته غافلند و توقع دارند فرزندشان كاملا" احترام آنان را نگه دارد، در حالي كه خود هرگز به فكر احترام و شخصيت او نيستند، دائم او را سرزنش و تحقير مي كنند و در برابر دوست، همكار و همكلاسي اش كوچكش مي كنند. بايد بدانيم آنچه به كودك مي دهيم همان را پس مي گيريم.

واگذاري امور كوچك :

كودك نيز مانند ديگران دوست دارد در خانه و محيط هاي ديگر، خود را عضوي فعال و موثر احساس كند. او از طفيلي بودن و سربار جامعه بودن بدش مي آيد. از اين رو بايد بخصوص در محيط خانه براي او هم حسابي باز شود، به او نقشي داده و مسئوليتي به عهده اش واگذار شود تا از اين طريق احساس شخصيت كند و خود را بي اثر نبيند.

از اين رو لازم است پدران و مادران محترم، در محيط خانه بعضي كارهاي ساده و جزيي را به كودكان خردسال واگذار كنند و از آنان مسئوليت بخواهند. اين عمل نقش موثري در احساس شخصيت كودكان دارد، آنها را متعهد و مسوول بار خواهد آورد و در امور زندگي ورزيده مي سازد و به ترتيب در مسووليت هاي بالاتر نقش بهتري ايفاد مي كند و تجربيات خود را به كار مي اندازد.

رعايت ادب :

برخورد مودبانه با فرزندان، اگر چه كم سن باشد نقش مهمي در رشد شخصيت و احترام فرزندان دارد. متاسفانه بسياري از پدران و مادران از اين نكته غافل هستند و به خصوص در كلام، رعايت ادب را نسبت به فرزندان خود نمي كنند.

به پدران و مادران محترم كه خواهان عزت و سربلندي فرزندان خود هستند سفارش مي كنيم با كودك خود همانند يك شخص محترم و يك دوست واقعي برخورد كنيد. با او با كمال ادب سخن بگوييد. وقتي مي خواهيد خطا و اشتباهي را تذكر بدهيد، بكوشيد با نرمي و ملاطفت بيان كنيد؛ چرا كه در اين صورت حرف شما تاثير بيشتري خواهد داشت. در حضور ديگران هرگز كودك خود را مورد توبيخ قرار ندهيد و به اين وسيله او را گرفتار عذاب روحي نسازيد. از به كار بردن الفاظ ركيك و زشت جدا" خودداري كنيد، چرا كه اين روش نه تنها شخصيت و احترام خود شما را نابود مي كند بلكه علاوه بر آن، كودك را نيز انساني پست و زبون و لاابالي بار خواهد آورد.

لباس مناسب و زيبا :

يكي ديگر از عوامل موثر در رشد و تكامل شخصيت كودك، چگونگي پوشاك را بايد نام برد. لباس هاي زيبا و رنگيني كه بزرگسالان مي پوشند براي كودك خردسال بسيار جالب و فريب انگيز است و او آرزو دارد هر چه زودتر از همان لباس ها بپوشد؛ چنانكه وقتي كودك لباس و كفش نو مي پوشد فورا" به اطرافيان خود مي گويد: " نگاه كنيد كفش من تازه است و.." اگر كودك لباس جالب و مقبول بپوشد در ميان دوستان خود مورد تقدير و تحسين قرار خواهد گرفت و در نتيجه احساس برتري خواهد كرد و همين احساس و تصور در رشد و تكامل شخصيت كودك تاثير خواهد داشت. والدين توجه كنند كه همواره براي فرزند خود، پوشاكي تهيه كنند كه مورد علاقه او و پذيرش همسالانش باشد نه اين كه خودشان دوست دارند.

نام نيك براي كودك :

روان شناسي مي گويد: " نامي كه هنگام تولد يا بعد به كودك گذاشته ميشود ممكن است يك خطر رواني براي او داشته باشد. " اين اصل تنها نام واقعي كودك را شامل نيست، بلكه لقب يا نامي است كه والدين و اطرافيان كودك از راه محبت به او مي دهند؛ مثلا" " حوريه " را " حوري " يا " حسين " را " حسي " مي نامند همان تاثير رواني را خواهد داشت. از اين رو بهتر است نام كودك را از ميان نامهاي معمولي و رايج هر جامعه و فرهنگ آن انتخاب كرد. كودكي كه نام و لقب خود را بپسندد همواره احساس برتري خواهد كرد و بر عكس اگر از نام و لقبش خشنود نباشد، شرمسار و ناراحت خواهد شد و اين هر دو احساس در چگونگي رشد شخصيت كودك موثرند.

مشورت و نظر خواهي :

كودكان و نوجوانان نيز همانند بزرگ ترها دوست دارند در امور مربوط به خودشان با آنان مشورت شود و آنان نيز نظر بدهند. اين كار خود موجب مي شود آنان احساس شخصيت بيشتري كنند و براي نظر و راي خود ارزش و ارجي قائل باشند. والدين محترم خوب است از اين نكته غافل نباشند و حتي بدون درخواست كودك، خود به اين كار اقدام كنند و از اين راه به كودك خود شخصيت بدهند. پس از مشورت و نظر خواهي نيز حتي الامكان نظر فرزند را عملي كنند و براي عقيده او احترام قائل باشند و اگر هم نظر ناصحيحي داشت با ملاطفت و مهرباني او را متقاعد سازند يا اين كه وي را كاملا" متوجه اشتباه و خطا در فكر و آثاري كه در انجام نظر او احتمالا" هست بكنند كه هم او تجربه كافي را به دست آورد و هم اين كه در گفتارهاي آينده خود تامل بيشتر كند؛ اما اگر بدون دليل و آگاهي او را بكوبيد حتي آثار مختلفي از جمله حقارت در او تجلي خواهد كرد. طبيعي است اين برخورد ثمرات سوء در آينده خواهد داشت.

عدالت در ارتباط با كودك :

فرزندان بايد طعم عدالت را بچشند و خوبي عدالت را لمس كنند و احساس نمايند عدالت لازمه زندگي و جامعه است. حتما" در  كوچكترين امور هم باز اجراي عدالت لازم است.

وفا به عهد كودك :

كودك به دليل آن كه تمام خواسته هاي خود را از طريق والدين قابل تحقق مي داند و اتكاي شديد به آنان دارد، پس اعتماد و توكل او بر پدر و مادر خواهد بود. يكي از عواملي كه مي تواند اين اعتماد را پيوسته حفظ كند و مايه قوت شخصيت و ثبات كودك باشد اين است كه در عهد و پيمان خود با كودكان ( حتي سخني كه مي دانند ) وفادار باشند و هيچگاه با فرزند خلف وعده نكنند و رفتارشان، خلاف گفتارشان نباشد.

آشنايي كودك با سختي ها :

امام موسي بن جعفر(ع) فرموده است: " بهتر است طفل در كودكي با سختي و مشكلات اجتناب ناپذير حيات كه غرامت زندگي هستند، روبه رو شود تا بردبار و صبور بار آيد و در جواني و بزرگسالي اهل استقامت باشد." دانشمند بزرگ اسلامي خواجه نصيرالدين طوسي مي گويد: " بايد كودك را به سختي ها معتاد كرد، از جامه نرم و اسباب راحتي باز داشت، خواب بسيار را اجازه نداد. چون مشكلات زندگي فكرشان را قوي مي سازد. بعلاوه لذتي كه از حل مشكل عايد ايشان مي شود، بالاترين لذت هاست."

بوسيدن كودك :

بوسه از مهم ترين نشانه هاي ابراز علاقه و محبت به كودك است. "بوسه" هم نشان مي دهد كه والدين درباره فرزندان خود مهربان و دلسوز هستند و فرزندان را از اين علاقه و محبت پدر و مادر، آگاه و خشنود مي سازد و هم درخت مهر را در وجود كودكان ريشه دار مي كند.

رفتار كودكانه با كودك :

در ارتباط با كودك بايد همچون خود او، با او رفتار كند و مانند خودش با او حرف بزنند، زيرا كودك با كودكان يا انسان هاي كودك نما بهتر انس مي گيرد و همراه مي شود.

احترام فرزند :

با فرزند بايد رفتاري مودبانه داشته باشيم و او را اكرام و احترام كنيم. فرزند نبايد در خانواده خويش تحقير و مورد بي احترامي واقع شود. تا آن كه شخصيتش بطور سالم شكل گيرد. رسول خدا (ص) مي فرمايد؛ " به فرزندان خود شخصيت داده آداب نيكو را در آنان پرورش دهيد. "

سلام كردن به كودك :

كودك در عين حال كه كودك است و بازيگوش، اما احترام و توجه را مدنظر دارد و سلام كردن ديگران را به خود با ديده احترام مي نگرد. پيامبر خدا (ص) مي فرمود: 5 چيز است كه تا لحظه مرگ آن را ترك نمي كنم... يكي از آنها سلام گفتن بر كودكان است. در انجام اين رفتار مراقبت دارم تا بعد از من به صورت يك سنت ميان مسلمين بماند كه بدان عمل كنند. "

والدين مي توانند از مشاوران متخصص روانشناس كودك براي بهينه كردن روش هاي تربيتي كودك از طريق مشاوره حضوري و مشاوره غير حضوري مانند مشاوره تلفني استفاده كنند.

نكاتي در زمينه رفتار با كودكان پيش دبستاني و اول ابتدايي

جدا شدن از آغوش گرم مادر و پدر و آغاز زندگي مستقل و ورود به جامعه اي بزرگتر از خانه ، براي اكثر بچه ها سخت و دشوار است و همراه با دلهره و ترس و اضطراب است ، اما چاره اي نيست. راهي است كه بايد همه آن را طي كنند. البته براي پدر و مادر هم سخت است. بايد فرزندشان را در مدرسه بگذارند و تنها به خانه بازگردند. شش تا هفت سال لحظه به لحظه با هم بودن و وابستگي ، اكنون دور شدن از يكديگر، آن هم به مدت سه تا چهار ساعت در روز….

ما آيا مي توانيم به خاطر اين احساسات فرزندمان را به مدرسه نبريم ؟ امكان ندارد.

بايد با اين وابستگي ها مبارزه كرد اما چگونه ؟ اگر مي خواهيد پاسخ سؤالتان را بيابيد اين مقاله را با دقت مطالعه كنيد.

اصولاً بچه هايي وابستگي شديد به پدر و مادر و خانه شان دارند كه در دوران قبل از مدرسه از پدر و مادر لحظه اي جدا نشده باشند . يعني پا به مهد كودك و كودكستان نگذاشته باشند. معمولاً اين بچه ها به هنگام مدرسه رفتن مشكل دارند، اما بچه هايي كه از قبل ، به دليل شاغل بودن مادر و يا دلايل ديگر نيمي از اوقات خود را در مهد كودك ها گذرانده باشند به راحتي روز اول مدرسه را مي پذيرند و از والدينشان جدا مي شوند. پس مي توان نتيجه گرفت كه مهد كودك مي تواند مفيد باشد. در حالي كه بسياري از والدين از گذاشتن فرزندشان در مهد كودك ها واهمه دارند و مي ترسند.

بچه ها با رفتن به مهد كودك سريع تر طعم استقلال را مي چشند و اصولاً اين بچه ها اعتماد به نفس بيشتري دارند. بهترين سن براي ورود به مهد كودك سه تا چهار سالگي است. اگرچه يك مادر شاغل مجبور است فرزندش را زودتر به مهد كودك بفرستد.

حال اگر شما كودكي داريد كه هرگز به مهد كودك نرفته و رفتن به مدرسه اش نيز نزديك است به شما پيشنهاد مي كنيم براي اين كه او و شما  به راحتي مدرسه را بپذيرد و خاطره اي خوش براي خود و شما به وجود آورد اين چند نكته را به خاطر بسپاريد :

1)      به هنگام ثبت نام ، فرزندتان را با خود به همراه ببريد، تا او با محيط مدرسه آشنا شود. حتي در
صورت امكان كلاس او را نشان دهيد. اجازه دهيد دقيقه اي بر روي صندلي و نيمكت بنشيند. خوشبختانه در ايران يك روز قبل از آغاز مدارس "روز شكوفه ها" نام دارد. يعني بچه هاي پيش دبستاني و كلاس اولي ها به مدرسه مي روند و با مدير و معلم و مدرسه آشنا مي شوند و صف بندي در حياط را ياد مي گيرند و همكلاسي هاي خود را مي شناسند.

2)      از مدرسه خودتان و خاطرات خوبتان براي او تعريف كنيد. حتي اگر خاطره اي خوب هم از مدرسه نداريد ، در برابر فرزندتان ابراز نكنيد و هميشه از مدرسه تعريف و تمجيد كنيد. روز اول مدرسه رفتنتان را حتي اگر به ياد هم نمي آوريد با خاطره اي خوش از مدرسه براي كودك دلبندتان توصيف كنيد. به هر صورت هيچ گاه فرزندتان را از محيط مدرسه و معلم و ناظم و مدير نترسانيد. آنان را افرادي دوست داشتني و مهربان جلوه دهيد. هيچ گاه از تنبيه بدني در مدرسه حتي اگر به سرتان آمده براي فرزندتان حرفي نزنيد. به طور كلي او را آماده مدرسه كنيد و تصويري زيبا و دوست داشتني از مدرسه ، معلم و ناظم در ذهن او تداعي كنيد.

3)     استقلال و متكي بودن به خود را در او زنده كنيد.

4)     داستان هايي براي فرزندتان بخوانيد كه مضمون آن رفتن به مدرسه و موفق شدن باشد.

5)     روز اول حتماً به همراه فرزندتان به مدرسه برويد. او را تنها رها نكنيد. با ملايمت رفتار كنيد. در صورت امكان با روپوش مدرسه از او عكس بگيريد. او را تشويق به مدرسه رفتن كنيد. شايد لحظات اول و روزهاي اول بي تابي كند اما با صبر و حوصله رفتار كنيد.

6)       شب او را زود بخوابانيد . صبحانه اي كه دوست دارد به او بدهيد و سپس او را به مدرسه بفرستيد.

7)     اگر خودتان نيز نگران دوري فرزندتان هستيد و دست كمي از او نداريد ، هيچ گاه در برابرش ابراز نكنيد بلكه به او بفهمانيد از مدرسه رفتن فرزندتان خوشحال هستيد. حتي از اين كه او آن قدر بزرگ شده كه به مدرسه برود افتخار مي كنيد.

8)     در نهايت از معلم و مشاور مدرسه مي توانيد كمك بگيريد. مطمئن باشيد مدرسه ، محيطي امن و سالم براي فرزندتان است و معلمان و ديگر اعضاي مدرسه با آغوشي باز فرزندتان را مي پذيرند و آنها را به مدرسه عادت مي دهند. پس با خيالي آسوده فرزندتان را به مدرسه بفرستيد . خدا به همراهش باشد.

والدين مي توانند از مشاوران متخصص روانشناس كودك براي بهينه كردن روش هاي تربيتي كودك از طريق مشاوره حضوري و مشاوره غير حضوري مانند مشاوره تلفني استفاده كنند .