تنبيه درست كودكان با چهار روش علمي :
قبل از اينكه بخواهيم در مورد راههاي تنبيه كودكان صحبت كنيم بهتر است به اين نكته مهم اشاره كنم كه هدف از تنبيه كودك چيست؟
والدين بايد اين سوال را از خود بپرسند و به اين فكر كنند كه آيا اصلاح رفتار نادرست كودك هدف آنهاست يا تنبيه صرفا وسيلهاي است كه براي فرو نشاندن خشم از آن استفاده ميكنند.
گاهي ما كودك را به خاطر اينكه كار اشتباهي كرده تنبيه ميكنيم به عنوان مثال دوستش را كتك زده، وسيلهاي را شكسته و كارهايي مشابه آن. اما گاهي نه به خاطر كار بدي كه انجام داده بلكه چون حرف ما را گوش نميدهد، عصباني ميشويم و سر كودك داد ميزنيم يا او را تنبيه ميكنيم و بديهي است كه اين كار درست نيست. هدف از تنبيه بايد آگاه كردن كودك از كار زشتي كه انجام داده و اصلاح رفتار او باشد، نه چيز ديگري.
نكته ديگري كه بايد به آن توجه كرد اين است كه آيا كودك ما دركي از تنبيه دارد؟ كودكان گاهي هيچ دركي از تنبيه ندارند و نميدانند چرا والدين اين رفتار را با آنها كردهاند. تنبيه زماني ميتواند به نتيجه مثبتي در تربيت كودك منجر شود كه با روش درست اعمال شود چون در غير اين صورت ميتواند باعث آسيب رواني در كودك باشد. بنابراين در ابتدا بايد از خود بپرسيد كه آيا شما حد و مرزها را براي كودك مشخص كردهايد و او ميداند كه چه كاري درست و انجام چه رفتاري اشتباه است؟
حالا كه به اين پرسشها پاسخ داديم، نياز به چند روش درست تنبيهي براي اصلاح رفتار كودك داريم كه در اينجا به 4 مورد از آنها اشاره ميكنيم؛
1. از كلام استفاده كنيد ، روبهروي كودك بنشينيد و مستقيم در چشمهاي او نگاه كنيد. داد نزنيد، بلكه با صدايي جدي و محكم به او بگوييد كاري را كه انجام داده است، دوست نداشتيد. حتما به كار زشت كودك اشاره كنيد نه اينكه خود او را مورد سرزنش و توهين قرار دهيد.
2. بسيار مهم است كه در تنبيه كودكان به كودك ابراز علاقه هم بكنيد تا كودك بداند اين رفتارنادرست باعث نشده كه محبت شما به او كم شود. به عنوان مثال با حالت جدي و ناراحت به كودك خود بگوييد: «با اينكه خيلي دوستت دارم ولي اين كارت رو دوست ندارم، تو خيلي بچه خوبي هستي ولي اين كاري كه كردي اصلا خوب نيست.» وقتي در حالت تنبيه اين جملات را به كار ميبريم به كودك ميگوييم كه ما مشكلي با او نداريم و هميشه در هر شرايطي دوستش داريم ولي به خاطر كار اشتباهش ناراحتيم و بهتر است كودك بداند به خاطر چه موضوعي تنيبه شده.
3. سعي كنيد اينقدر رابطه عاطفي عميق با كودك داشته باشيد كه لحن سرد و رسمي شما براي كودكتان از هر تنبيهي بدتر باشد. والديني كه با كودكانشان بسيار رابطه صميمي دارند وقتي ميخواهند كودك را متوجه رفتار اشتباهشان كنند لحن كلامشان را سرد و رسمي ميكنند. مثلا اگر شما هميشه كودكتان را با عناويني مثل پسرم، علي جان، علي آقا و... خطاب كنيد وقتي خيلي رسمي ميگوييد علي، كودك متوجه ميشود كه مادر از دست او ناراحت است كه از پيشوند يا پسوند استفاده نكرده.
4. از سكوت تربيتي استفاده كنيد. سكوت تربيتي بايد متناسب سن كودك انتخاب شود و بيشتر از حد و زمان تحمل او نباشد. معمولا براي اين كار يك جاي مشخص را در نظر ميگيرند كه كودك را براي دقايقي در آنجا قرار ميدهند و بعد از توضيح دليل اينكه چرا آنجاست، او را مدت معيني در اين مكان نگه ميدارند. تعيين زمان را به ازاي سن كودك در نظر ميگيريم، يك كودك 4ساله 4دقيقه بايد در محل مشخص شده بماند، مثلا روي صندلي بنشيند و اگر آن مكان را قبل از تمام شدن زمان در نظر گرفته شده ترك كرد، دوباره او را به سرجايش برگردانيد. گاهي اين عدد را با اضافه كردن عدد يك به سن كودك نيز ميتوان انتخاب كرد. مثلا براي كودك 5ساله، 5+1 يعني 6دقيقه؛ ولي اين زمان را بيشتر از اين طولاني نكنيد
والدين مي توانند از مشاوران متخصص روانشناس كودك براي بهينه كردن روش هاي تربيتي كودك از طريق مشاوره حضوري و مشاوره غير حضوري مانند مشاوره تلفني استفاده كنند .